Hoe is het nu met de Nintendo 64-versie van Portal?

Het is in januari 2024 bijna een jaar geleden dat ontwikkelaar James Lambert Portal 64 aankondigde via zijn YouTube-kanaal middels een enthousiasmerende trailer. De Nintendo 64-demake van de populaire puzzelgame kon in 2023 op veel aandacht rekenen, omdat het project zo ontzettend boeiend is. Want hoe is het één man gelukt een indrukwekkend en soms lastige puzzelgame als Portal op een console uit te brengen die elf jaar voor de release van die game op de markt verscheen? Gelukkig heeft Lambert veel video’s vrijgegeven waarin hij het proces haarfijn uitlegt.

Nu speel je met portals

Ook als je geen verstand hebt van games ontwikkelen, maar wel geïnteresseerd bent in games in het algemeen, dan is die serie het kijken waard. In één van Lamberts video’s legt de developer uit hoe hij het voor elkaar kreeg Portal 64 werkende te krijgen. Hij gebruikt hiervoor deze technologie die beschikbaar is voor het weergeven van multiplayergames, waarbij je in splitscreen als het ware twee tot vier games in één keer te zien krijgt. Echter, dit keer zijn de beelden over elkaar heen geplakt, waardoor het dus lijkt alsof je door die digitale portalen heen kunt kijken.

Daarmee is slechts een deel van het probleem opgelost. Want vanaf dat moment is het zo dat de game dus dubbele beelden presenteert, waardoor alle objecten ook twee keer gerendeerd werden. Via de Z-Buffer (een deel van het geheugen dat bijhoudt hoe ver pixels verwijderd zijn van de camera) kan hij voorkomen dat de game items in de verte over items die dichtbij staan plaatst. Het zicht van een portal wordt in het tweede deel van het bufferbereik geplaatst, waardoor alles wat daarvoor komt dus voorrang krijgt. Voor meer technische details kan ik je aanraden zijn video’s te bekijken.

Portal 64 in het vizier van Valve

Gedurende het jaar verschenen er korte en lange updates over het project. Zo kreeg Portal 64 een eigen interface, een save/laad-menu en de optie de game te spelen met twee Nintendo 64-controllers. De speelbare omgeving werd op een gegeven moment uitgebreid met Chell (het hoofdpersonage) en verschillende testkamers. Ook kon je de updates zelf downloaden vanaf GitHub, als je de game wilde uitproberen. Maar als je nu naar die pagina gaat, dan zie je staan dat die offline gehaald is. Wat is er precies aan de hand? Nou, ook Valve heeft het project inmiddels gespot.

En Valve (bekend van Portal, de Steam Deck en de digitale Steam-winkel) heeft aan Lambert gevraagd of die Portal 64 offline wil halen. En dat terwijl het het project voor de wind ging, en het zo veelbelovend was. De reden van van Valve: Lambert zou gebruikmaken van gespecialiseerde Nintendo-bibliotheken. Heel veel uitleg gaf de ontwikkelaar helaas niet over die bibliotheken, maar uit onderzoek blijkt dat hij LibUltra gebruikte. Dat is een officiële software development kit die gebruikt werd voor alle commerciële Nintendo 64-games toen de console nog relevant was.

Geen Portal 64 dus, maar wat dan wel?

Het nieuws is naar buitengekomen via de Patreon van Lambert, waar hij financiële steun ontvangt voor het ontwikkelen van Portal 64 (en andere projecten). Dat de ontwikkelaar hier nu mee stopt, betekent niet dat die van de radar verdwijnt. In hetzelfde bericht laat hij namelijk weten verder te willen gaan met het ontwikkelen van virtual reality-games die op de Nintendo 64 kunnen draaien. Ook blijft hij actief op YouTube, om mensen op de hoogte te houden van wat hij doet. Maar mocht je als geldschieter je betalingen stop willen zetten, dan heeft Lambert daar alle begrip voor.

In een andere video legt Lambert de keuze voor het stopzetten van het Portal 64-project verder uit. Hij wil mensen meegeven dat ze niet op Valve boos moeten zijn. “Ik leg de schuld niet bij het bedrijf neer”, zo hoor je in zijn video. “En ik denk dat jij dat ook niet zo moeten doen. Het project was waarschijnlijk al gedoemd vanaf het begin. Ik ben behoorlijk blij met hoever ik gekomen ben.” Daarna benadrukt hij wederom te willen werken aan een nieuwe Nintendo 64-game die ook gelijktijdig voor pc gaat uitkomen. “Zo kan ik het project op gemakkelijke wijze financieel uitbaten.”

Wat is er aan de hand?

Hoewel het jammer is dat Portal 64 nu van de baan is, kwam dit nieuws niet helemaal uit het niets. Niet alleen vanwege het feit dat voornamelijk Nintendo heel als het gaat om eigen technologie of games. Maar ook omdat Valve hierom gevraagd heeft. De winkelhouder doet normaliter minder moeilijk als het gaat om fanprojecten. Dus mogelijk speelt er nog wat anders. Vlak voor het annuleren van Portal 64 moesten ook de ontwikkelaars van Team Fortress: Source 2 eraan geloven en hun project stilleggen. Dus mogelijk speelt er nog iets op de achtergrond waar we niet van af weten.

Ten aanzien van Portal 64 is het helemaal vreemd dat Valve de partij was die Lambert hierover mailde, aangezien het argument was dat Lambert Nintendo-technologie gebruikt zou hebben. Waarom heeft Nintendo zelf niet aan de bel getrokken? Dit spreekt mogelijk van een deal tussen beide partijen, die de laatste tijd samen optrekken. Zo werd eerder de Dolphin-emulator voor GameCube– en Wii-games uit de Steam-winkel gehaald, ook met hulp van Valve. Sommige dingen zullen we nooit weten natuurlijk, ook al merken we daar nu wel de consequenties van.