Tomba! Special Edition brengt vergeten cultklassieker terug

Het jaar is 1998 en de tienjarige ondergetekende is helemaal gek van zijn PlayStation 1. Een jaar eerder verscheen Final Fantasy VII, een game die van 3d-graphics ‘het nieuwe normaal’ maakte. Maar toch heeft een 2d-spel mijn aandacht getrokken: Tombi! (dit is trouwens de Europese titel; in Japan en Amerika heette de game Tomba!). Deze game veroverde mijn hart en 26 jaar later slaak ik een vreugdekreet nu de speciale editie uitgebracht is. Maar is de game na zoveel jaar nog steeds wel leuk?

De naam Tokuro Fujiwara zal je misschien niet direct iets zeggen. Toch zal je ongetwijfeld het werk van deze man gespeeld hebben. Met titels als Ghosts ’n Goblins, Bionic Commando, Mega Man, Ducktales, Breath of Fire, Goof Troop, Aladdin en meer heeft Fujiwara veel toppers op zijn naam staan. Na dertien jaar bij Capcom gewerkt te hebben, besloot hij na de release van Resident Evil daar te stoppen. Het was tijd voor een eigen bedrijf, waar hij nieuwe en unieke games kon gaan maken. Dit nieuwe bedrijf kreeg de naam Whoopee Camp mee en staat vandaag de dag bekend om het uitbrengen van slechts twee games: Tomba! en Tomba! 2. Het bedrijf heeft dus een kort bestaan gehad, maar wel een bestaan dat twee klassiekers heeft uitgebracht.

Uniek is het kernwoord

Het eerste wat destijds aan Tomba! opviel zijn de graphics. Waar 3d toentertijd de overhand kreeg, bleek 2d nog steeds populair te zijn. Tomba! bracht oud en nieuw samen door beide dimensies te combineren. Afgezien van de cut scenes is alles in 3d gemaakt, maar het spel heeft toch een 2d gevoel (soms wordt dit ook wel 2.5d genoemd). Dit wordt alleen maar versterkt door de gameplay, wat in principe een tweedimensionale sidescrolling platformgame is. Je begeeft je in een tweedimensionale speelwereld, waar je af en toe tussen de voorgrond en achtergrond kunt verplaatsen. Met het kleurrijke palet dat gebruikt is, kreeg Tomba! hierdoor een zeer unieke stijl. Een stijl die het in 2024 nog steeds goed doet.

Maar de stijl was niet het enige dat Tokuro Fujiwara als uniek element wilde introduceren. Zijn visie was om een game uit te brengen waar de speler zelf kan bepalen waar hij of zij naar toe wilt, met een wereld waar veel te ontdekken is en dat je elke keer als je ergens opnieuw komt weer iets nieuws kan ontdekken. En dat is hem gelukt. Tomba! was namelijk één van de eerste openwereldgames, kunnen we wel stellen. In het begin, wanneer je de spelregels nog aan het leren bent, word je nog aan de hand meegenomen. Maar al snel merk je dat je meerdere paden kunt bewandelen en dat het nut heeft om ook terug te keren naar voorgaande gebieden. Het spel biedt maar liefst 130 missies, waarvan slechts een deel voor het hoofdverhaal is. De rest van de missies zorgt ervoor dat de wereld leeft, doordat je bijvoorbeeld creatieve klusjes voor dorpsbewoners aan het uitvoeren bent. En daarvoor zal je heel wat heen en weer tussen de gebieden moeten bewegen.

Speciaal, maar ook beter?

De heruitgave wordt bestempeld als de Special Edition. Limited Run Games, die deze versie heeft gemaakt, heeft de klassieker namelijk op een aantal vlakken uitgebreid. Zo is het in een nieuwe engine gegooid, waardoor het spel nog vloeiender speelt dan dat het 26 jaar geleden al deed. De oorspronkelijke componist is gevraagd om alle nummers opnieuw te maken. Dit heeft als effect dat ze weer helemaal helder klinken en als bonus heeft ze enkele nummers vernieuwd. Voor de liefhebbers is er de keuze om het spel te starten met de nieuwe soundtrack of om toch de oude, maar vertrouwde versie te gebruiken. Hier vertelt ze ook graag wat over in een aantal interviews die terug te vinden zijn in het Museum, een nieuw onderdeel in het spel waar allerlei artwork, game designs en interviews bekeken kunnen worden. Erg tof gedaan.

Ondanks dat de game vroeger gejubeld werd om hoe goed het speelde, merk je dat je regelmatig schade oploopt of zelfs een leven verliest, doordat er een vijand verschijnt die je niet kon zien aankomen. Dit levert nogal eens frustratie op. Maar Limited Run Games heeft hiervoor een Rewind-functie ingebouwd. Met een simpele klik op de schouderknop krijg je een aantal frames te zien van een paar seconden geleden. Je kunt een geschikte frame uitzoeken en bij het aanklikken speel je op dat moment weer verder. Zo kan je die ene vijand toch nog ontwijken. In het begin voelde dit als valsspelen aan, maar al snel verdwijnt dat gevoel nadat je voor de zoveelste keer in een ravijn valt zonder dat je er iets aan kon doen. De functie begint dan zelfs als een goede toevoeging aan te voelen.

Toch is het niet allemaal een vooruitgang. De game mag wel in een nieuwe engine gegooid zijn en op apparaten gedraaid worden die vele malen krachtiger dan de PlayStation 1 zijn, de vele en lange laadtijden zijn onveranderd. Dit was één van de grootste kritiekpunten van het origineel en ook bij de Special Edition is dit een heikel punt. Doordat de meeste gebieden in Tomba! aan de kleine kant zijn en het spel je aanmoedigt om elk gebied meerdere keren te bezoeken, zal je veel laadschermen krijgen. Ze komen immers bij vrijwel elke transitie voor en soms ben je echt een aantal seconden aan het wachten. Dat is niet meer van deze tijd. Een ander punt van kritiek is iets waar ikzelf gelukkig geen last van had: crashes. Op internet lees je dat meerdere mensen last hebben van vele crashes. Deze arme gamers kunnen hooguit een kwartier gamen als ze geluk hebben, al is dat vaker slechts één minuut. Gelukkig hebben de ontwikkelaars laten weten dat ze hiervan op de hoogte zijn en er snel een patch aan gaat komen.

Tomba! Special Edition kopen?

Hoewel ik erg enthousiast was om Tomba! opnieuw te gaan spelen, heb ik neutraal het spel opgestart. Je weet immers dat oude herinneringen vaak niet helemaal zuiver zijn. Zo zijn er genoeg remakes waar ik naar uit keek en bij het opnieuw gaan spelen erachter kwam dat de game eigenlijk helemaal niet zo leuk was. Bij Tomba! is dat niet het geval. Het blijft een zeer vermakelijke game die de tand des tijds goed doorstaan heeft.

De sfeer is geweldig, de vernieuwde soundtrack brengt extra leven in de brouwerij en het spel speelt nog steeds heerlijk. Wel is gebleken dat het spel je frustratiebestendigheid flink test. Maar dankzij de nieuwe Rewind-feature is dat geen probleem, ook al moet je even over je trots heen stappen. De extra’s en verbeteringen die aan deze editie zijn toegevoegd zijn aan de lage kant. Je zou op z’n minst mogen verwachten dat ze de laadtijden nog verminderd zouden hebben, wat helaas niet het geval is. Toch zijn de gemaakte toevoegingen en verbeteringen een welkom iets. Als remake bestempel ik deze editie als matig, maar als game zelf is het nog steeds een flinke aanrader. Mocht je de game vroeger nooit gespeeld hebben, dan is dit dus het moment dat recht te zetten.

Limited Run Games heeft ons een reviewcode opgestuurd zodat we de game konden testen. We hebben de Special Edition ook zelf gekocht bij de uitgever, die komt eind 2024 binnen.

Deze recensie is geschreven door Sven Verschoor.