Clair Obscur: Expedition 33 geeft het niet cadeau

Het is misschien een beetje vreemd om een recensie over Clair Obscur: Expedition 33 te lezen op RetroReady. Wanneer we spellen recenseren, dan hebben die altijd een duidelijk retrohaakje. Remasters en remakes vallen daaronder, en soms zoeken we een beetje de grenzen op met reviewcategorieën als Oude serie, nieuwe game of, in dit geval, Retro-like. Daar hebben we tot op heden nog niet heel veel mee gedaan. Maar dit zijn games die duidelijk hun inspiratie halen uit het verleden of ons aan oude games doen denken.

Tijdens mijn eerste tien uur met Clair Obscur: Expedition 33 is me duidelijk dat heel het spel behoorlijk retro coded is. Dit is een role playing game uit Frankrijk, gemaakt door een relatief klein team. De studio, Sandfall interactive, gelooft erin dat die met moderne software en tools “buitengewone productiekwaliteit in een realistische 3d-stijl” kan maken. Of dat gelukt is, lees je in deze review. Ik ben er in elk geval overtuigd dat wanneer je van ouderwetse rpg’s houdt, voornamelijk uit Japan, Clair Obscur iets voor jou is.

Angstaanjagend dertigersdilemma

In de basis heeft Clair Obscur: Expedition 33 een aantal dingen op orde. Dan heb ik het over het vechtsysteem (dat iets wegheeft van Persona, Paper Mario en Final Fantasy), de vormgeving van de wereld en het verhaal. In het spel krijg je te maken met The Paintress. Dit is een schepsel dat ieder jaar een nieuw getal aan de overkant van de oceaan schildert, dat altijd een cijfer minder is dan het jaar ervoor. Al snel kom je erachter dat het de maximale leeftijd betreft van de bewoners in het land waar de hoofdpersonages vandaan komen.

Elk jaar is er een klein festival om de mensen te eren die de volgende dag op pad gaan. Hun doel: de Paintress verslaan en hopelijk de vloek op hun maximale leeftijd op te heven. Zodra de mensen in deze wereld net zo oud worden als het geschilderde getal, dan gaan ze op in rozenblaadjes. Wat het doel is, weet niemand – ook dat moet je uitvogelen. De hoofdpersonen zijn dan ook allemaal rond de dertig, of precies 33, en daarmee in hun laatste levensjaar of levensjaren. Als dat geen angstaanjagend dertigersdilemma is…

Geen kaart van de omgeving

De opzet van Clair Obscur: Expedition 33 is gegrond in mysterie en het onwetende. Het land dat je bezoekt is dan ook compleet onverkend terrein. Tenminste, voor de personages waarmee jij speelt. Aangezien jaarlijks nieuwe groepen de uitdaging aangaan, kom je her en der vlaggen tegen op het land die dienen als checkpoints. Teams die je voorafgingen hebben het in elk geval tot daar bereikt. De kans is groot dat je kort daarna een berg lijken aantreft, en dan weet je ook meteen tot hoever die specifieke groep het geschopt heeft.

De wereld verkennen is bovendien een uitdaging op zich. Je hebt voor de locaties die je bezoekt geen toegang tot een kaart. Nu loop je voornamelijk rechtdoor (dat me sterk doet denken aan Final Fantasy XIII) en sla je hier en daar een doodlopend pad in voor een specifiek item, maar dan nog ervaar ik het soms als vervelend dat ik niet weet wat nu het juiste pad is. Aangezien die keuze te verantwoorden is op basis van context (geen enkel team keerde ooit terug om een kaart af te leveren), kan ik zo’n gewaagde keuze waarderen.

Mooie doch lege wereld

Die keuze zorgt ervoor dat de omgevingen spannend blijven. Je weet niet wat je waar aantreft, en weet ook niet wanneer het doodlopende stuk zich aandient. Achter elke hoek kan een vijand zitten die je het leven zuur maakt (daarover later meer), maar de beloning maakt de beperkte verkenmogelijkheden toch waardevol. Want je kunt bijvoorbeeld zaken als gezondheids- of bijbrengelixers vinden die handig zijn tijdens de turn based battles. En anders vind je wapens, magische vaardigheden of de munteenheid van de wereld.

Ondanks de positieve beoordeling kan ik me niet aan de indruk ontrekken dat de locaties in Clair Obscur: Expedition 33 een gemiste kans vormen. Ze zijn weliswaar prachtig vormgegeven met hun kleurrijke en vooral fantasievolle uitstraling, maar ze ogen ook leeg en ontdaan van interactie. Naast rondlopen en vechten kun je weinig dingen doen. Je komt zo nu en dan een winkeltje of een verdwaalde bewoner tegen, maar ze voelen niet aan als kerkers. Daardoor voelt de jrpg van Franse komaf meer aan als een reeks opeenvolgende beproevingen.

Persona, Metaphor en Paper Mario

Net zoals in veel andere Japanse rpg’s, of games die zich daar door laten inspireren, zie je in de wereld de vijanden rondlopen. Clair Obscur: Expedition 33 heeft geen willeurige gevechten, waardoor je niet constant gebombardeerd wordt door onnodige afleiding. Een gevecht aangaan is daardoor altijd een bewuste keuze, al kan het zijn dat sommige monsters je achtervolgen. Ik heb gemerkt dat je niet hoeft te grinden om verder te komen of voor sterkere monsters, al helpt een hoger level natuurlijk wel met de damage output van je team.

En, dat gezegd hebbende, het kan natuurlijk zijn dat je ineens ge-one-shot wordt als je de verkeerde baas tegenkomt. Maar dan hoor je daar op dat moment gewoon nog niet te zijn. In het tradtionele turn-based vechtsysteem draait het allemaal om stijl en interactie. De menupresentatie en het feit dat je ook met een pistool schiet om vijanden te verzwakken, doet sterk denken aan Japanse cultuurhits als Persona 5 en Metaphor: Refantazio. Verder kun je eigen aanvallen versterken met qte’s, net zoals in de Paper Mario-serie.

Authentiek en heel modern

Ook ben je in staat vijandelijke aanvallen te ontwijken of te counteren. En met een sprong op het juiste moment voer je met een druk op de knop een tegenaanval uit. In de basis beweegt Clair Obscur: Expedition 33 zich als een soort authentieke Final Fantasy-ervaring met fysieke aanvallen, spreuken en passieve vaardigheden, maar in de prakijk voelt de gameplay heel modern aan. En zonder in te leveren op de authenticiteit van het systeem. Je zit constant op het puntje van je stoel, zeker tijdens de vele baasgevechten.

Daar waar de normale vijanden een ouderwetse uitdaging bieden, moet je bij de bazen vaak puzzelen. Hoe krijg je zo snel als mogelijk die break-balk vol, waarbij de slechterik zijn verdediging en houding verliest? Wat zijn zijn elementaire zwaktes? En hoe kun je het beste zowel de passieve als actieve vaardigheden combineren van de drie teamleden die er tegenover staan? Ik moet bekennen dat ik letterlijk op de rand van de bank zit tijdens het spelen, want het is spannend en een enkele fout kan je duur komen te staan.

Experimenteren met mogelijkheden

Over die passieve en actieve vaardigheden gesproken: dat is een compositie op zich. Je hebt ruimte voor zes spreuken en aanvallen (los van je standaardslag), die je kunt omwisselen zodra je nieuwe mogelijkheden ontgrendelt. Je kunt daarmee schade doen, schade beperken, sterker worden of healen. Je hebt daar een x aantal punten voor per beurt, en door verschillende krachten te combineren kun je ervoor zorgen dat je die sneller verzamelt. Daardoor kun je nog meer spreuken uitvoeren. Maar daar blijft het niet bij.

Elk personage heeft zijn of haar eigen gameplaygimmick. Dat levert een grote hoeveelheid variatie op waar je u tegen zegt, helemaal wanneer je skills gaat combineren. Zo kun je met personage 1 een vijand zwak maken tegen vuur en dan met de andere twee eventueel beschikbare vuuraanvallen inzetten. Bovendien kunnen teamleden hun eigen aanvallen eveneens versterken door gebruik te maken van hun unieke uitrusting of acties. Alles ziet er bovendien flitsend en ontzettend strak uit tijdens het vechten.

En dan heb ik het nog niet eens gehad over de passieve vaardigheden. Elk teamlid kan er standaard drie dragen, waarmee je mogelijkheden, kansen en aanvallen versterkt. Al die abilities zijn daarnaast een bepaald aantal punten waard. En elk personage heeft een puntenpoule waar je die in kunt stoppen. Zo kun je meer dan drie van die passieve vaardigheden kwijt per teamlid. Het mooie is ook dat je dat puntenaantal ongelimiteerd kunt uitbreiden, mits je daarvoor de middelen vindt. Je kunt dus flink experimenteren.

Clair Obscur: Expedition 33 kopen?

Clair Obscur: Expedition 33 maakt indruk. De wereld is leeg, maar door de belle épogue-stijl niet zielloos. De uitdagende gameplay doet sterk denken aan titels als Final Fantasy, Persona, Metaphor, Paper Mario en Shadow Hearts en dankzij het hoge dramagehalte ook een beetje aan Lost Odyssey. Je kunt flink experimenteren met de gameplayopties, terwijl het mysterie rondom The Paintress als goede motivatiebron dient. Perfect is de game natuurlijk niet, maar ik weet zeker dat (j)rpg-liefhebbers van weleer hier goed op gaan.

Kepler Interactive heeft ons een code gegeven voor de recensie. We hebben het spel gespeeld op PlayStation 5 (Amazon of Bol), maar het is ook verkrijgbaar op Xbox (via Game Pass) en pc. Mocht je iets kopen via de affiliatelinks, dan kan RetroReady daar een klein bedrag aan overhouden. Check ondertussen ook onze andere gamereviews en kom gezellig hangen in onze Discord. Daar bespreken we retrohandhelds, retrogames en nog veel meer.